Wat zijn de voordelen van foliumzuur voor mannen?

Foliumzuur voor mannen… een interessant onderwerp, of niet? We weten allemaal hoe belangrijk foliumzuur is voor tienermeisjes en vrouwen. Zij moeten dagelijks minstens 400 mcg foliumzuur innemen om zich voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap en om geboorteafwijkingen bij hun ongeboren baby te voorkomen. Maar hoe zit het met jongens en mannen? Wat zijn de voordelen van foliumzuur voor mannen? Daar gaan we in dit artikel dieper op in!

Hoe kan foliumzuur mannen helpen?

Foliumzuur is de synthetische versie van folaat, de natuurlijke vorm van vitamine B11(ook bekend als vitamine B9). Met synthetisch bedoelen we dat het door de mens is gemaakt. Foliumzuur is stabieler dan folaat en is de vorm die wordt toegevoegd aan verrijkte voedingsmiddelen zoals meel en granen, maar ook aan multivitamines en supplementen.

Dit zijn enkele van de vele voordelen van foliumzuur voor mannen:

Foliumzuur is belangrijk voor een gezond lichaam

Foliumzuur is essentieel voor veel belangrijke biologische processen. Het draagt bij aan (1):

• De synthese van DNA en RNA
• Een normale bloedvorming
• De synthese van aminozuur
• De energieproductie
• Het metabolisme van homocysteïne
• Een goede immuunfunctie
• De productie van neurotransmitters

Foliumzuur voor mannen kan de zwangerschapskansen verbeteren

Foliumzuur is zonder twijfel belangrijk voor alle vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Maar hetzelfde geldt voor mannen! Gezond DNA van sperma is noodzakelijk voor een gezonde zwangerschap. Beschadiging van sperma-DNA is in verband gebracht met een verhoogd risico op een miskraam en misvormingen bij baby’s (2).

Het is aangetoond dat mannen met een laag foliumzuurgehalte op het moment van de conceptie het risico op een ongezonde zwangerschap kunnen verhogen. Dit zijn een aantal interessante bevindingen uit een studie met muizen (3):  

• Muizen die gevoed werden met een foliumzuur-arm (FD) dieet bleken DNA-schade in hun sperma te hebben. Hun vruchtbaarheid werd hierdoor aangetast, zoals bleek uit het lagere zwangerschapspercentage in vergelijking met muizen die gevoed werden met een dieet dat voldoende foliumzuur bevatte (FS).
• Wanneer de FD-muizen er wel in slaagden de vrouwelijke muizen zwanger te maken, vertoonden hun nakomelingen belangrijke ontwikkelingsafwijkingen, zoals misvormingen van het gezicht en afwijkingen aan ledematen en wervelkolom.
• Daarentegen hadden de nakomelingen van de FS-muizen slechts kleine afwijkingen, zoals huidverkleuringen. In één van de nesten werd ook een beduidend zwakkere muis geboren.

Wat betekent dit voor mannen?

Als jij en je partner van plan zijn om samen een kind te krijgen, dan is het het beste om je foliumzuurspiegel op peil te brengen zodat je sperma gezond blijft. Als je dat doet, verbeter je de kansen op een gezonde zwangerschap.

Foliumzuur helpt bij het metabolisme van homocysteïne 

Homocysteïne is een chemische stof die wordt geproduceerd tijdens het metabolisme van methionine (in de foliumzuurcyclus). Hoge niveaus van deze chemische stof in het bloed kunnen het risico op hart- en vaatziekten, beroertes, de ziekte van Alzheimer, dementie, kanker, Parkinson, osteoporose en atherosclerose verhogen. Maar gelukkig kan een dieet dat rijk is aan vitamine B11 helpen het homocysteïneniveau onder controle te houden (4).

Folaat kan een beroerte of hartziekte helpen voorkomen

Zoals we hierboven al zeiden, kan een hoog homocysteïneniveau het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Helaas zijn hartaandoeningen de belangrijkste doodsoorzaak bij mannen in de VS – ongeveer één op de vier mannen sterft hieraan! (5)

Een meta-analyse uit 2019 van 12 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken waarbij meer dan 47.000 proefpersonen betrokken waren, deelde ongelooflijke resultaten. Patiënten met hart- en vaatziekten die foliumzuurtherapie kregen, hadden een significant lager risico op een beroerte (6). En dat is natuurlijk geweldig nieuws voor iedereen die hier een verhoogd risico op loopt!

Folaat kan met depressie helpen

Folaat speelt een sleutelrol bij de productie van neurotransmitters zoals serotonine (het gelukshormoon), dopamine (het motivatie- en beloningshormoon), en noradrenaline (het vecht- of vluchthormoon) (7).

Volgens Bender en collega’s is er een verband tussen lagere foliumzuurspiegels in het bloed en depressie. Ze stellen dat suppletie met L-methylfolaat, ook bekend als 5-MTHF (de actieve vorm van folaat), kan helpen om de symptomen van depressie te verlichten (8).

Kunnen mannen beter folaat of foliumzuur nemen?

De termen folaat en foliumzuur worden vaak door elkaar gebruikt. Folaat en foliumzuur zijn echter niet hetzelfde – niet alleen wat hun vorm betreft, maar ook hoe het lichaam ze metaboliseert.  

Zowel folaat als foliumzuur moeten worden omgezet in de actieve vorm, 5-methyltetrahydrofolaat of 5-MTHF, zodat het lichaam het kan gebruiken. 5-MTHF is de belangrijkste vorm van vitamine B11 die in bloed en de navelstreng wordt aangetroffen (9).

Een ander belangrijk punt van zorg bij het nemen van foliumzuur, vooral in hoge doses, is dat het kan leiden tot ongemetaboliseerd foliumzuur dat in het bloed circuleert. Deze ophoping treedt niet op bij het eten van voedingsmiddelen die rijk aan folaat zijn, of bij suppletie met 5-MTHF (10).

Er wordt gesuggereerd dat ongemetaboliseerd foliumzuur in verband kan worden gebracht met een ongunstige gezondheidseffecten, zoals een verzwakt immuunsysteem en een versnelde groei van bepaalde vormen van kanker. Duidelijke onderzoeksresultaten ontbreken op dit gebied echter nog, en er is meer bewijs nodig voordat definitieve conclusies kunnen worden getrokken. Voorlopig is het beter om het zekere voor het onzekere te nemen.

In principe betekent dit dat de beste vorm van foliumzuur 5-MTHF geactiveerd foliumzuur is. Deze vorm heeft namelijk geen verdere omzettingen in het lichaam nodig. Dit is vooral nuttig voor mannen met de MTHFR-genmutatie die niet in staat zijn folaat of foliumzuur in 5-MTHF om te zetten.

Hier is een infographic die de belangrijkste verschillen laat zien tussen folaat, foliumzuur en 5-MTHF geactiveerd foliumzuur:

Wat zijn de symptomen van een folaattekort in mannen?

Een folaattekort kan makkelijker bij vrouwen dan mannen vastgesteld worden. Vrouwen met een foliumzuurtekort lopen namelijk het risico om een kind met een neuralebuisdefect te baren.

Afgezien van de aanwezigheid van deze serieuze conditie is de diagnose van een folaattekort niet eenvoudig. De symptomen van een folaattekort en een tekort aan andere B-vitamines, met name vitamine B12, lijken namelijk op elkaar. Er is bloedonderzoek nodig als je een tekort vermoedt en één van onderstaande symptomen hebt.

Een tekort aan folaat en/of vitamine B12 kan leiden tot een vorm van bloedarmoede die bekend staat als megaloblastaire anemie. Deze aandoening wordt gekenmerkt door rode bloedcellen die groter zijn dan normaal en onvolledig ontwikkeld, waardoor ze niet goed functioneren. Symptomen van bloedarmoede zijn onder andere (11, 12):

• Chronische vermoeidheid
• Kortademigheid
• Extra bleke huid
• Tintelend gevoel in handen/voeten
• Snel geïrriteerd zijn
• Hartkloppingen
• Spierzwakte
• Geheugenproblemen

Naast bloedarmoede kan een folaattekort ook het volgende veroorzaken (13):

• Zweren in de mond
• Peptische zweren (in slokdarm/maag/darm)
• Grijs haar
• Diarree
• Achterblijvende groei
• Gezwollen tong

Wat is de juiste dosering voor mannen?

Dit is de aanbevolen folaatdosering voor jongens en mannen (12):

DFE staat voor ‘dietary folate equivalent’ (folaatequivalent).

1 mcg DFE is gelijk aan:

• 1 mcg folaat uit voeding
• 0,6 mcg foliumzuur uit verrijkte voedingsmiddelen of supplementen (wanneer deze met voedsel geconsumeerd worden)
• 0,5 mcg foliumzuur uit supplementen (bij inname op een lege maag)

Wanneer je foliumzuur (in tegenstelling tot folaat en/of 5-MTHF) inneemt, kun je je het beste aan de aanbevolen dosering houden om te voorkomen dat er ongemetaboliseerd foliumzuur in het lichaam terechtkomt.

Conclusie

Foliumzuur mag dan vooral bekend staan om zijn prenatale gezondheidsvoordelen, het is allesbehalve een voedingsstof die alleen voor vrouwen bestemd is. Foliumzuur is goed voor zowel mannen als vrouwen. Gebruik voor een optimale opname de bioactieve vorm van foliumzuur – 5-MTHF – om er zeker van te zijn dat je van alle voordelen van deze belangrijke vitamine kunt profiteren.