Probiotica en afvallen: zó werkt het (volgens onderzoek)

Probiotica zijn een deel van ons dagelijks leven geworden. We eten gefermenteerd voedsel dat probiotica bevat, zoals yoghurt, kefir, zuurdesembrood, kimchi, augurken, bepaalde kazen en nog veel meer. Veel van ons nemen ook dagelijks een probiotica-supplement. Maar probiotica en afvallen? Helpen probiotica ook om gewicht te verliezen? Daar gaan we in dit artikel dieper op in

Waarom probiotica goed voor ons lichaam zijn

Probiotica zijn levende micro-organismen die ook wel ‘goede bacteriën’ worden genoemd. Ze staan bekend om hun gunstige invloed op onze gezondheid. De regelmatig inname van probiotica (in de vorm van voedsel of supplementen) helpt een positief evenwicht in de darmflora te behouden (1). Daarnaast helpen probiotica onze natuurlijke immuniteit te versterken en remmen ze door ziekteverwekkers veroorzaakte ontstekingen af (2).

Bovendien kunnen ze constipatieproblemen verbeteren (3) en een positief effect hebben op allergieën, maag-darmziekten, insulineresistentie, het metabool syndroom, diabetes type 2, en niet-alcoholische leververvetting (4). De laatste tijd is er een toename van het aantal studies waarin onderzoekers de effectiviteit en de rol van probiotica bij afvallen bestuderen. Want afvallen en probiotica, hoe werkt dat precies?

Wil je weten wat de beste probiotica voor jou is? Let op deze 7 factoren om de beste probiotica te kiezen.

Probiotica en afvallen: zo werkt het

Een onderzoek uit 2019 probeerde enkele van de mogelijke mechanismen te analyseren die het verband tussen darmbacteriën en obesitas verklaren. Onderzoekers stelden dat er een verband is tussen onze darmflora en obesitas. In onze darmen bevinden zich namelijk hormonen, metabolieten en neurotransmitters die de voedselinname en de regulering van de energiebalans, de fermentatie van koolhydraten in de voeding, lipogenese en overtollige energieopslag regelen (5).

Onderzoek naar het verband tussen probiotica en afvallen 

Waarschijnlijk vraag je je af wat precies het verband tussen probiotica en afvallen is, omdat er voor gewichtsverlies een calorietekort nodig is (geconsumeerde calorieën minus verbrande calorieën). Er zijn echter studies die aantonen dat zwaarlijvige mensen een andere samenstelling van de darmmicroflora hebben dan slanke mensen. En fecale bacteriën kunnen van invloed zijn op het energiemetabolisme en het lichaamsgewicht.

Onderzoek #1:

Volgens een review uit 2018 hebben verschillende studies gerapporteerd dat het probiotische effect op gewichtsverlies en metabolisme stam-specifiek is en dat slechts enkele van de soorten uit de Lactobacillus– en Bifidobacteriumstammen effectief zijn (6).

Onderzoek #2:

Een studie uit 2010 onderzocht de rol van probiotica op abdominale adipositas, lichaamsgewicht en andere waarden bij volwassenen met een neiging tot obesitas. Uit deze studie bleek dat het abdominale viscerale en subcutane vet van proefpersonen die probiotica kregen toegediend met respectievelijk 4,6% en 3,3% afnam. Daarnaast daalde het lichaamsgewicht met 1,4% en de BMI (body mass index) met 1,5% (7).

Onderzoek #3:

In 2013 onderzocht een groep wetenschappers uit Zwitserland en Canada gedurende 24 weken het effect van probiotica-supplementen op gewichtsverlies en gewichtsbehoud bij mensen met obesitas. De deelnemers aan de studie werden verdeeld in groepen mannen en vrouwen die óf probiotica óf een placebo kregen. De eerste 12 weken werden ze aan en gematigd dieet onderworpen en de resterende 12 weken werden ze op gewicht gehouden. Dit is een samenvatting van de bevindingen uit het onderzoek:

• Het gemiddelde gewichtsverlies bij vrouwen in de probioticagroep was significant hoger dan bij vrouwen in de placebogroep. De resultaten bij de mannen waren in beide groepen vrijwel gelijk. 
• Tijdens de periode van gewichtsbehoud bleven de vrouwen in de probioticagroep lichaamsgewicht en vetmassa verliezen. Daarentegen zagen de vrouwen in de placebogroep een gewichtstoename en toename van vetmassa. Voor de mannengroepen werden in dezelfde periode geen verschillen vastgesteld.

Deze specifieke studie toont aan dat er sekseverschillen kunnen zijn in de respons op suppletie met probiotica. Maar omdat er maar één specifieke probioticastam werd onderzocht, kunnen we niet concluderen dat alle stammen een sterker effect op vrouwen hebben. Bovendien is het maar één studie die dat beweert (8).

Onderzoek #4:

Een review uit 2016 bevestigde de bovengenoemde voordelen van probioticasuppletie. Dit review concludeerde ook dat het manipuleren van de darmflora een manier kan zijn om obesitas te behandelen. In deze studie vermeldden de onderzoekers dat probioticatherapie veilig is, goed wordt verdragen zonder nadelige effecten en dat het geschikt is voor langdurig gebruik.

Bovendien benadrukte deze studie dat het moduleren van de darmmicrobiota door een behandeling met probiotica een positieve rol kan spelen bij het beheer van het lichaamsgewicht, invloed kan hebben op het glucose- en vetmetabolisme, de insulinegevoeligheid kan verbeteren en chronische systemische ontsteking kan verminderen. Dit zijn allemaal zaken waar mensen met obesitas mee te maken hebben (9).

Onderzoek #5:

In 2019 voerde een groep Chinese wetenschappers een systematisch onderzoek uit naar de potentiële rol van probiotica bij het beheersen van overgewicht bij volwassenen en de bijbehorende stofwisselingsparameters. Ze ontdekten dat er een significante gewichtsafname was in de groepen die probiotica namen. Daarnaast zagen de onderzoekers een significante vermindering van het vetpercentage en de vetmassa bij gezonde volwassenen. De bevindingen bij de groep diabetici toonden ook aan dat suppletie met probiotica het glucosemetabolisme kon verbeteren (10).

Onderzoek #6:

Ook Dr. Heidi Borgeraas en haar collega’s onderzochten de gunstige rol van probiotica bij gewichtsverlies. Ze concludeerden dat gebruik van probiotica het lichaamsgewicht en het vetpercentage in de probioticagroep significant verminderde in vergelijking met de placebogroep die geen probiotica nam. Het effect van probiotica op de vetmassa was echter minder significant. Dit lag misschien aan de beperkte duur van de studies, die van 3 tot 12 weken liepen. Deze resultaten kunnen verbeteren met een langere periode van probioticasuppletie (11).

Onderzoek #7:

In een studie uit 2019 onderzochten onderzoekers de interactieve effecten van probioticasuppletie en een afslankprogramma op antropometrische en metabool-syndroomindices bij patiënten met overgewicht en coronaire hartziekte. Ze rapporteerden dat het dieet in combinatie met de suppletie van probiotica tot fantastische resultaten leidde met betrekking tot de cardiovasculaire risicofactoren in vergelijking met alleen het afslankprogramma (14).

Perinatale supplementatie met probiotica en het lichaamsgewicht van het kind

Een studie uit 2010 evalueerde het effect van perinatale probioticasuppletie op groeipatronen en de ontwikkeling van overgewicht bij kinderen gedurende een follow-up van 10 jaar. De onderzoekers concludeerden dat vroege modulatie van de darmbacteriën met probiotica een rol speelt in de ontwikkeling en gezondheid van kinderen door overmatige gewichtstoename tijdens de eerste 12 levensmaanden tegen te gaan (12).

Probiotica in een dierenstudie

Behalve studies over mensen, zijn er ook veelbelovende studies naar dieren gedaan. Zo toonde een  studie aan dat muizen met obesitas die op dieet waren gezet en Bacillus-probiotica toegediend kregen, tegen stofwisselingsstoornissen werden beschermd (13).

Conclusie over probiotica en afvallen: werkt het echt?

Het veranderen van onze lifestyle blijft de belangrijkste en effectiefste manier om obesitas en verwante stofwisselingsstoornissen tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan het verbeteren van ons eetpatroon, meer lichaamsbeweging en een betere nachtrust. De resultaten hiervan zijn echter niet altijd voldoende en obesitas neemt wereldwijd nog steeds toe.

Volgens de studies die we in dit artikel presenteren, kunnen therapeutische interventies met probiotica een nieuwe behandeling voor obesitas bieden. Sommige specifieke probioticastammen, zoals Lactobacillus en Bifidobacterium, lijken effectiever dan andere. Verder onderzoek is echter nodig om alle probioticastammen die gunstig voor gewichtsverlies kunnen zijn te onderzoeken.

Omdat probiotica veilig is voor volwassenen, vrouwen en kinderen, kunnen we het vrijelijk aan onze dagelijkse voeding toevoegen om ons welzijn te bevorderen en ons lichaam een extra ingrediënt te geven dat nodig is om makkelijk af te vallen. De combinatie van probiotica met een evenwichtig dieet, regelmatige lichaamsbeweging en een goede nachtrust, zal je niet alleen helpen om gewicht te verliezen, maar ook om een gelukkiger leven te leiden!