Kurkuma en gember: voordelen en verschillen

Deze blogpost over kurkuma en gember gaat in op de voordelen van en verschillen tussen deze twee kruiden. Is de een beter dan de ander? Hebben ze dezelfde gezondheidsvoordelen? Hoe kun je ze uit elkaar houden? Lees de antwoorden op al deze vragen hier!

Lijken de wortelstokken van kurkuma en gember op elkaar?

Nee, dat doen ze niet, maar het is niet vreemd dat veel mensen denken dat ze er hetzelfde uitzien. De wortelstokken van kurkuma (Curcuma longa) en gember (Zingiber officinale) zien eruit als bolvormige, misvormde vingers met hobbelige gewrichten. Niet verwonderlijk, aangezien zowel kurkuma als gember lid zijn van dezelfde Zingiberaceae-familie van bloeiende planten. Dus technisch gezien zijn ze ‘neefjes’ van elkaar.

Maar er zijn duidelijke verschillen als je ze goed bestudeert. De buitenste schil van kurkuma is geelachtig/oranje, terwijl gember lichtbruin is. Het opensnijden van hun wortelstokken onthult ook verschillen in vleeskleur:

• kurkuma is feloranje (zoals een wortel), en
• gember is geel/beige (zoals een aardappel).

Wat zijn wortelstokken precies?

Wortelstokken zijn de delen van de plant die ondergronds groeien en gewoonlijk als specerij worden geconsumeerd (zie bovenstaande afbeelding). Vaak worden ze aangezien voor wortels, maar het zijn eigenlijk ondergrondse stengels. Technisch gezien worden ze ‘gemodificeerde stengels’ genoemd, omdat ‘stengel’ verwijst naar hun bovengrondse tegenhangers.

Worden kurkuma en gember als ‘functioneel voedsel’ beschouwd?

Functionele voedingsmiddelen bieden per definitie gezondheidsvoordelen naast hun basisvoedingswaarde (1). Ze hebben een bepaalde functie, zoals:

• Versterken van het immuunsysteem
• Bevorderen van een gezonde spijsvertering
• Vertragen van het verouderingsproces
• Het lichaam helpen herstellen van ziekte
• Helpen bij het beheersen van fysieke en mentale stoornissen

Zoals je in de secties over gezondheidsvoordelen zult zien, kwalificeren beide kruiden als functionele voedingsmiddelen!

Gezondheidsvoordelen van kurkuma en gember: 5 verrassende overeenkomsten

Laten we, voordat we beginnen, eerst beschrijven wat kurkuma ‘kurkuma’ maakt en wat gember ‘gember’ maakt.

Welnu, voor kurkuma is het de chemische stof curcumine (2). En voor gember is dat gingerol (3). Er zijn ook andere natuurlijke verbindingen aanwezig, maar deze twee zijn essentieel om beide kruiden als ‘functioneel voedsel’ te kunnen beschouwen.

Het is interessant dat beide kruiden vergelijkbare gezondheidsvoordelen hebben, zoals je hieronder kunt lezen.

1) Beide hebben ontstekingsremmende eigenschappen

Kortdurende ontsteking is een gezonde reactie van het immuunsysteem. Maar wanneer het langdurig of chronisch wordt, is het een slechte zaak. Afhankelijk van waar de ontsteking zit, kan het je vatbaar maken voor veel ziekten. Deze omvatten diabetes, metabool syndroom, hypertensie, hart- en vaatziekten, artritis en meer (4, 5).

Er zijn synthetische medicijnen die pijn en ontstekingen behandelen. NSAID’s of niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen, zoals ibuprofen en naproxen, zijn voorbeelden. Maar langdurig gebruik van deze medicijnen kan tot bijwerkingen leiden (6).

Gelukkig kan een dieet dat rijk is aan gember en kurkuma ontstekingen helpen verlichten. Volgens Fresno et al. zijn deze twee kruiden opgenomen in de lijst van geneeskrachtige planten met bewezen ontstekingsremmende effecten (7). Net als bij NSAID’s remt het ontstekingsremmende mechanisme van curcumine en gingerol stimuli die ontstekingen opwekken (8).

Maar, als we kurkuma en gember voor ontstekingen vergelijken, kan kurkuma in deze categorie een voordeel hebben. Ramadan en zijn collega’s bestudeerden de effecten van deze twee kruiden op ratten met artritis. Kurkuma kwam als beste uit de bus met een hoger percentage ziekteherstel dan gember en indomethacine (een NSAID) (9).

2) Antioxidante werking

Antioxidanten spelen een belangrijke rol bij het in stand houden van onze gezondheid op moleculair niveau. Ze bestrijden vrije radicalen, de onstabiele moleculen die onze cellen beschadigen. Wanneer er niet genoeg antioxidanten in het lichaam zijn, kan dit leiden tot oxidatieve stress, wat ziekte en snelle veroudering veroorzaakt (10).

Er zijn veel verschillende antioxidanten – kurkuma en gember zijn hier twee natuurlijke varianten van. Een hogere inname van deze functionele voedingsmiddelen/specerijen wordt aanbevolen, zodat je echt van hun antioxiderende voordelen kunt profiteren (11).

3) Natuurlijke pijnstillers

Zowel kurkuma als gember kunnen helpen bij het verlichten van verschillende aandoeningen, zoals buikpijn en andere spijsverteringsstoornissen (2, 3).

Bovendien kunnen beide ook verlichting bieden voor menstruatiegerelateerde pijnen bij vrouwen, zoals blijkt uit de volgende onderzoeken:

• Onderzoek naar gember – gemberpoeder in capsules van 250 mg, 4x per dag, was even effectief als mefenaminezuur en ibuprofen bij het verlichten van pijn bij primaire dysmenorroe (12).
• Onderzoek naar kurkuma – capsules van 500 mg met kurkuma-extract die 2x daags werden gegeven, hadden hetzelfde analgetische effect op dysmenorroe (13).

4) Anti-misselijkheid oftewel anti-emeticum

Gember wordt vaak gebruikt als een natuurlijke anti-emeticum (tegen misselijkheid). Of het nu gaat om zeeziekte, reisziekte of zwangerschapsgerelateerde misselijkheid en braken, van alle kruiden staat gember bovenaan de lijst. Er wordt zelfs gezegd dat het effectiever is dan Dramamine, een vrij verkrijgbaar medicijn tegen misselijkheid en reisziekte (3).

En wat kurkuma betreft, dit wordt al sinds de oudheid gebruikt om braken te behandelen. Er is alleen lang niet zoveel onderzoek gedaan naar de anti-emetische eigenschappen in vergelijking met gember. Tot nog toe ondersteunt een dierstudie deze stelling: curcumine verbeterde de eetlust van ratten die chemotherapie kregen (14).

5) Kan verlichting bieden voor kankerpatiënten

Chemotherapie kan kankercellen doden, maar het brengt ook veel schade toe aan het lichaam. Studies over zowel curcumine als gember tonen aan dat beide de progressie van kanker kunnen vertragen. Ze werken door de proliferatie van kankercellen te remmen en celdood te veroorzaken (15, 16).

Het gebruik van curcumine naast chemomedicijnen kan ook helpen de gewenste effecten van de medicijnen te maximaliseren en mogelijke bijwerkingen te minimaliseren (17). Wat gember betreft, kunnen de anti-emetische effecten ervan ook de broodnodige verlichting bieden voor misselijkheid na chemotherapie (18).

Zijn curcumine en gingerol biologisch beschikbaar?

Helaas hebben zowel curcumine als gingerol problemen met de biologische beschikbaarheid (19, 20). Wetenschappers blijven echter werken aan verschillende formuleringen om de biologische beschikbaarheid van beide verbindingen te verbeteren. Voor supplementen met gemberextract zou bijvoorbeeld een toedieningssysteem op basis van krillolie effectief zijn (21).

Wat kurkuma/curcumine betreft, zijn we van mening dat Meriva’s nano-afgiftetechnologie de beste is als het gaat om het verhogen van de absorptiesnelheid van curcumine.

Studies met Meriva curcumine tonen aan dat Meriva in vergelijking met gewone of onversterkte curcuminesupplementen 29 keer beter door het lichaam wordt opgenomen (22)! Dit betekent dat je ten volle kan profiteren van de gezondheidsvoordelen van curcumine, waaronder de voordelen die we hierboven hebben vermeld.

Bekijk deze links voor meer informatie over onze Intelligent Labs curcumineproducten:

Meriva Curcumine Fytosoom 250mg

Meriva Curcumine Fytosoom 500 mg

Kurkuma of gember: welke is lekkerder?

Wat de smaak betreft, zijn kurkuma en gember allebei erg aromatisch, vooral als ze in verse, rauwe vorm worden gekookt.

Kurkuma wordt gekenmerkt door een scherpe, aardse en bittere smaak. Daarentegen heeft gember een meer peperige, zoete en pittige smaak.

Beide kruiden voegen veel smaken toe aan verschillende gerechten over de hele wereld. Kurkuma doet er nog een tandje bovenop door ook zijn fel geeloranje tint aan de gerechten te geven waaraan het wordt toegevoegd (curry!).

En wil je nog een interessant feit horen? Het zijn niet alleen de wortelstokken die eetbaar zijn. Je kunt ook de bladeren, stengels, scheuten en zelfs de bloemen consumeren! En ja, al die andere delen smaken ook heerlijk!

Kun je kurkuma gebruiken als vervanging voor gember – en vice versa?

Ja, als het nodig is kan dat zeker. Ze behoren immers tot dezelfde plantenfamilie. Verwacht echter niet precies dezelfde werking, want ze zijn niet helemaal hetzelfde, maar kurkuma en gember zijn zeker goede alternatieven voor elkaar.

Vergeet niet om – naast het verschil in smaken – ook rekening te houden met het uiterlijk van het gerecht als je gember inruilt voor kurkuma. Kurkuma is een natuurlijke kleurstof, en zal de kleur van je eten veranderen. Gember doet dat echter niet. Hou dit in gedachten als je deze specerijen door elkaar vervangt

Vraag je je af of alle kurkumakruiden die je in de winkel kunt kopen hetzelfde zijn? Bekijk het antwoord hier in onze blogpost over het beste kurkumapoeder.

Conclusie

Idealiter zouden we regelmatig kurkuma en gember moeten consumeren om te profiteren van hun gezondheidsvoordelen. Maar ook curcumine en gembersupplementen zijn een goed alternatief. Overleg altijd met je huisarts voordat je met een supplement begint, omdat deze een wisselwerking met medicijnen kunnen hebben.